Üniversitemiz Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı Doktora Programı ders programına ilişkin, Eğitim Öğretim Komisyonu?nca hazırlanan 10.08.2010 tarihli rapor görüşüldü:

            Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı Doktora Programında aşağıdaki derslerin okutulmasının 2010-2011 Eğitim-Öğretim yılından itibaren aşağıdaki şekliyle uygun olduğuna mevcudun oybirliği ile karar verildi.

 

BİLİMSEL HAZIRLIK PROGRAMI DERSLERİ

 

Güz Yarıyılı

Dersin

Kodu              Adı                                                                           T U K             Z/S

UİB     601      Türk Dış Politikası                                                     202                  S

UİB     603      Dünya Politikasında Avrupa Birliği                          202                  S

UİB     605      Çağdaş Dünyanın Jeopolitiği                                    202                  S

UİB     607      Uluslararası Ekonomik Örgütler                                202                  S

UİB     609      Türk Dış Politika Analizi                                           202                  S

UİB     611      Çağdaş Siyasal Düşünceler                                       202                  S

UİB     613      Balkanların Siyasal Tarihi                                          2 02                 S

 

UİB     602      Uluslararası Politika Kuramları                                  202                  S

UİB     604      20. Yüzyıl Dünya Tarihi                                            202                  S

UİB     606      Uluslararası Siyasal Örgütler                                     202                  S

UİB     608      Avrupa Birliği Türkiye İlişkileri                                202                  S

UİB     610      Karşılaştırmalı Siyasal Rejimler                                 202                  S

UİB     612      Uluslararası İlişkiler Tarihi (1945 Sonrası)                202                  S

 

DERS İÇERİKLERİ

 

UİB     601      Türk Dış Politikası                                                     2 0 2

• Atatürk dönemi Türk Dış Politikası, ayrıntılarıyla irdelendikten sonra soğuk savaş sonrası dönemin dış politika dinamikleri üzerinde duruluyor. Soğuk Savaşın fiili bitim tarihi olan 1976 Helsinki Nihai Senedi ve bunun Türk Dış Politikasındaki etkisiyle ders müfredatı tamamlanmaktadır.

 

UİB     602      Uluslararası Politika Kuramları                                 2 0 2

• Uluslararası politika alanındaki kuramsal yaklaşımlar, ekoller ve kuramların uluslararası politikadaki yansımaları derinlemesine ele alınmaktadır.

 

 

UİB     603      Dünya Politikasında Avrupa Birliği                          202

• Bu dersin amacı dünya politikasındaki Avrupa düşüncesinin (idea) doğuşunu ve evrimini incelemektir. Bu fikrin tarihsel çıkış kaynaklarının incelenmesinden sonra, ders, bu yüzyıldaki ve özellikle de II. Dünya Savaşı sonrası dönemdeki gelişmelere odaklanacaktır. Avrupa bütünleşmesi süreci ve onun Avrupa ulus-devlet sistemine etkileri bu dersin temel uğraş alanlarından biri olacaktır.

 

UİB     604      20. Yüzyıl Dünya Tarihi                                            2 0 2

• Bu derste Birinci dünya savaşının getirdiği sorunları anlatırken, Osmanlı İmparatorluğu?nun paylaşılma planı üzerinde durulacaktır. Ekim 1917?de Bolşevik devrimi olurken, ABD?nin savaşa katılma nedenlerinin önemi üzerinde durulacaktır. Savaş sonrası konjonktürel kriz ve çelişkileri üzerinde durulurken, ikinci kısımda istikrar dönemi ile kollektif güvenlik sorunu ve barış çabaları anlatılacaktır. Üçüncü kısımda dünya ekonomik krizi ve sonuçları üzerinde durulacaktır. İkinci Dünya Savaşı sonrası yaşanan soğuk savaş, yumuşama ve belirsizlik dönemi ele alınmaktadır.

 

UİB     605      Çağdaş Dünyanın Jeopolitiği                                    202

• Bu derste 20. yüzyıl coğrafyasında yer alan ülkeler siyaset bilimi, siyaset sosyolojisi, jeopolitik ve coğrafya bilim dallarının süzgecinden geçirilerek analiz edilmeye çalışılacaktır. Daha çok sözkonusu bölgelerdeki bunalımlar ya iç siyasi olaylar, ya da uluslararası ilişkiler boyutunda ele alınacaktır. Dersimizde öncelikle Ortadoğu, Doğu Avrupa, Latin Amerika ve Asya coğrafyalarına yer verilecektir.

 

UİB     606      Uluslararası Siyasal Örgütler                                     2 0 2   

• I.Dünya Savaşından bu yana uluslararası politikada etkin rol oynayan siyasal örgütler, Milletler Cemiyeti ve Birleşmiş Milletler ve bunun yanında NATO, Avrupa Konseyi, uluslararası sivil toplum örgütleri ayrıntısıyla incelenecektir.

 

UİB     607     Uluslararası Ekonomik Örgütleri                               2 0 2

• Bu derste küreselleşen dünyada uluslararası ekonomik ve mali kuruluşlar ayrıntısıyla incelenecektir. Öncelikle sanayileşmiş batılı ülkeler arasında ekonomik işbirliği örgütleri üzerinde durulacak ve OEECD ile OECD ayrıntılarıyla irdelenecektir. Tarifeler ve Genel Ticaret Anlaşması (GATT) dünya ekonomisi üzerinde başat etkisi irdelenecek ve bu bağlamda Dünya Ticaret Örgütü?nün uluslararası ilişkilerdeki rolü ele alınmaktadır.

 

UİB     608      Avrupa Birliği Türkiye İlişkileri                                2 0 2   

• Küreselleşme, bölgeselleşme ve bölgesel entegrasyonlar vd. Dünya gündeminde en önemli ve biricik uluslar üstü siyasal sistem örneği AB ile Türkiye ilişkileri bu bağlamda büyük önem taşımaktadır. Bu derste 1959?dan başlayan Türkiye-AB ilişkileri siyasal ve sosyal boyutlarıyla ayrıntısıyla işlenmektedir. 

 

UİB     609      Türk Dış Politika Analizi                                           2 0 2

• Uluslararası İlişkiler disiplinin bir alt dalı olan dış politika analizi dersinde dış politika- iç politika ilişkisine değinilecek ardından Türk Dış Politikasının oluşumuna etki eden etkenler kronolojik 1923?ten soğuk savaş dönemine, soğuk savaş döneminden yeni soğuk savaşa kadar olan gelişmelerle analiz edilecektir. Ayrıca Türkiye?nin temel dış politika prensipleri ve dünyada yaşanan olaylar tarihsel perspektifte incelenecektir.

 

UİB     610      Karşılaştırmalı Siyasal Rejimler                                 2 0 2

• Yerküreye egemen olan siyasal olayların, iç veya dış politika olarak daha kolay anlaşılabilmesi için siyasal sistemlerinin derinlemesine irdelenmesi karşılaştırılması gerekir. Siyasal rejimler her ülkeye göre farklılık gösterir. Bu farklılıklar bir bütün olarak ele alınabileceği gibi, kurumlar temelinde de incelenip karşılaştırılabilinir. Örneğin, ABD?de Başkanlık Sistemi, Fransa?da Yarı Başkanlık Sistemi ve İngiltere?de Parlamenter Sistem karşılaştırılmalı olarak incelenmektedir.

 

UİB     611      Çağdaş Siyasal Düşünceler                                       2 0 2   

• Modern dünyayı biçimlendiren başlıca siyasi doktrinlerle onlarla ilişkili olarak ortaya çıkan felsefi ve siyasi kuramsal gelişmeleri ele almayı amaçlayan dersimizde, 19.yüzyıldan, 21.yüzyıla kadar ortaya çıkan   akımlar kısaca ele alınmakta, liberalizm, sosyalizm ve muhafazakârlıkla, özellikle yirminci yüzyıla damgasını vuran anarşizm, feminizm, komünteryenizm, postmodernizm, milliyetçilik gibi akımlar tartışılacaktır.

 

UİB     612      Uluslararası İlişkiler Tarihi  (1945 Sonrası)               2 0 2

• Dersin amacı II. Dünya Savaşı?nın ardından yaşanan sorunlar, uluslararası sistemin durumunu ve ortaya çıkan Soğuk Savaş ortamı ayrıntısıyla irdelemektedir. Soğuk Savaş?ın kendi içinde yaşadığı evreleri de içine alarak yumuşama dönemi, Soğuk Savaş?ın sona ermesi ve iki kutuplu düzenin sona ermesiyle ortaya çıkan belirsizlik döneminin incelenmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bunun yanı sıra 1990 sonrası tek kutuplu sistemin belirlenmesiyle yaşanan gelişmelerin irdelenmesi hedeflenmektedir.

 

UİB     613      Balkanların Siyasal Tarihi                                          2 0 2

• Balkanlar?da aydınlanma ve ulus bilincinin yayılmasına koşut olarak ulus devletlerin ortaya çıkışını hızlandıran gelişmeler Balkan ülkeleri çerçevesinde ele alınmaktadır.

 

 

DOKTORA PROGRAMI DERSLERİ

 

Güz Yarıyılı

Dersin

Kodu              Adı                                                                                       T U K  Z/S

UİB     701      Ege Denizi Sorunları                                                             3 0 3    S

UİB     703      Siyaset Sosyolojisinde Temel Yaklaşımlar                             3 0 3    S

UİB     705      Avrupa Birliği Ülkelerinde Refah Devleti Uygulamaları           3 0 3    S

UİB     707      21. Yüzyılda Dünya Güç Merkezleri ve Politikaları                3 0 3    S

UİB     709      AB Üyelik Sürecinde Türkiye-Komşu Ülke İlişkileri:             3 0 3    S

UİB     711      Türkiye?nin Jeopolitik Yapısı ve Sınır Sorunları                      3 0 3    S

UİB     713      Türk Dış Politikasında Kuramlar, Süreçler, Uygulamalar        3 0 3    S

UİB     715      Sovyet Sonrası Dönemde Rusya                                           3 0 3    S

UİB     717      Almanya?nın Doğu Politikası 1871-1945                               3 0 3    S

UİB     719      Seminer I                                                                              2 0 0    Z

UİB     721      Eleştirel Teori                                                                        3 0 3    S

UİB     723      Soğuk Savaş ve Sonrası Dünya                                             3 0 3    S

UİB     725      Uluslararası Ekonomik ve Politik Sorunlar                             3 0 3    S

UİB     727      İnsan Haklarının Korunmasında Ulusal İnsan                         3 0 3    S

 

Bahar Yarıyılı

Dersin

Kodu              Adı                                                                                       T U K  Z/S

UİB     702      Turizm ve Terör                                                                      3 0 3    S

UİB     704      Dış Güçlerin Kafkasya ve Orta Asya?da Nüfuz Mücadeleleri   3 0 3   S

UİB     706      Türk-Bulgar İlişkileri                                                              3 0 3    S

UİB     708      AB Fonlu Proje Planlama ve Uygulama                                  3 0 3    S

UİB     710      Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Amerikan Dış                    

                        Politikasında Türkiye                                                            3 0 3    S

UİB     712      Uluslararası Göç: Trendler, Politikalar ve Etkileri                   3 0 3    S

UİB     714      Türk Toplumunun Siyasal Kültürü Metin Analizleri                 3 0 3    S

UİB     716      Sürdürülebilir Kalkınma                                                        3 0 3    S

UİB     718      Küresel Çevre Sorunları                                                       3 0 3    S

UİB     720      Seminer II (Osmanlıca)                                                         2 0 0    Z

UİB     722      Türk Siyasi Hayatı ve Demokrasi Sorunu                              3 0 3    S

UİB     724      Siyaset Bilimi ve Siyaset Kuramları                                       3 0 3    S

UİB     726      Avrasya Jeopolitiği Okumaları                                              3 0 3    S

UİB     728      Uluslararası Güvenlik Sorunları ve Kuramları                        3 0 3    S

 

 

UİB     701      Ege Denizi Sorunları                                                       3 0 3         

• Bu derste; 1923 Lozan Barış Antlaşması ile Türkiye ve Yunanistan arasında Ege Denizi?nde karşılıklı dengelerin kurulmuş olmasına karşın, bu denge 1930?ların ikinci yarısından itibaren, özellikle Avrupa ve Balkanlarda bazı ülkelerin revizyonist istemlerle ortaya çıkmalarından sonra, hem Türkiye hem de Yunanistan açısından, bazı değişikliklere uğramıştır. Yunanistan, ulusal karasuları sınırını 3 milden 6 mile genişleterek İtalya?dan gelebilecek olası bir saldırıya hazırlanırken, Türkiye, Lozan Boğazlar Sözleşmesi?nin Türk Boğazları üzerinde saptamış olduğu statünün yeni gelişmeler çerçevesinde gözden geçirilmesini ve Boğazlar üzerindeki Türk egemenliğinin kesin olarak sağlanmasını istemiştir. Ege Denizi?ndeki bu denge değişikliği, ilk dönemlerde fazla dikkat çekmemiştir; bunda her iki tarafın da ulusal güvenliklerini tehlikede görerek ortak bölgesel bağlantılar içerisinde olmalarının rolü vardır. Ancak, İkinci Dünya Savaşı sonrasında bir yandan uluslararası diğer yandan da bölgesel dengeler oldukça köklü bir değişim geçirmiş ve bu değişiklikler, kaçınılmaz olarak Türk - Yunan ilişkilerini yeni bir boyuta oturtmuştur. Savaş sonrası dönemin içsel - dışsal koşulları gereği, Türkiye ve Yunanistan, aynı askeri, siyasi ittifak sisteminden yana tercihlerini kullanırken, bu bağlantılar içerisinde, iki ülke arasındaki ilişkileri yeniş bir denge çerçevesinde düzenlemek gereği ortaya çıkmıştır. Özellikle NATO sistemi içerisinde, Türkiye ve Yunanistan?ın stratejik konumları açısından ittifak stratejileri çerçevesinde üstlenecekleri yükümlülükler belirlenirken, Ege Denizi?ndeki statüyü belirleyen yeni bir denge oluşturulmuştur. Türkiye ve Yunanistan arasında, Ege Denizi üzerinde yoğunlaşan görüş farklılıklarının giderilmesi çabalarını güçleştiren önemli bir faktör ise, doğrudan doğruya, bu bölgenin hemen her açıdan benzersiz bir görünüm sergileyerek, taraflar arasında çıkan bir dizi yorum farklılığını çözümleyebilecek hukuksal kuralların saptanabilmesini güçleştirdiğidir. Uluslararası Deniz Hukukunun, devletlerin denizlere ilişkin egemenlik haklarına getirmiş olduğu yenilikler, özellikle Ege Denizi?nin coğrafi/jeolojik yapısı dikkate alındığında, Türkiye ve Yunanistan arasında yorum farklılıklarına, giderek uzlaşmazlıklara neden olmaktadır. Ege Denizi?nde adaların yoğun bir dağılım göstermekte oluşu ve Anadolu sahillerinden 3 mil ötedeki adaların bazılarının isimleri belirtilerek antlaşmalarla Yunanistan?a bırakılmış olması, Ege Denizi?nde kıyıdar devletlerden herhangi birinin egemenlik haklarını genişletmek istemesi durumunda, diğer devletin, bu yöndeki bir gelişmeyi kendi egemenlik haklarına yönelik bir tehdit olarak  algılamasına yol açmaktadır. Bu bağlamda; Karasularının genişletilmesi sorunu, Kıta sahanlığının saptanması sorunu, Adaların silahlandırılması sorunu, Hava sahası ve FIR sorumluluklarına ilişkin sorunlar, NATO komuta kontrol sorunları Egemenliği tartışmalı adacıklar ve kayalıklar sorunu, kapsamlıu bir şekilde irdelenecektir.

 

UİB     702      Turizm ve Terör                                                               3 0 3         

• Bir kriz türü olarak terörizm; Terörizm tanımı ve kapsamı; Başlıca terör türleri: Amaçlarına göre terör türleri, uygulama alanına göre terör türleri, uygulama şekline göre terör türleri; Turizm kavramı ve kapsamı; Terör-Turizm ilişkisi; Turist terörizmi kavramı; Türkiye?de turizm hedefli terör olayları; Terör olaylarına yönelik turizmde kriz yönetimi; Terörizm-Turizm-Medya İlişkisi.

 

UİB     703      Siyaset Sosyolojisinde Temel Yaklaşımlar                      3 0 3         

• Siyaset Sosyolojisinin bir ara-disiplin olarak ortaya çıkması, genişlemesi, temel ilgi alanlarının yanı sıra çağdaş Sivil Toplum anlayışının bileşkelerinin sunulması. Rousseau, Hegel, Marx, Antonio Gramsci, Nicos Poulantzas, Louis Althusser, Ernesto Laclau, Stuart Hall gibi düşünürlerin Sivil Toplum& Politik Toplum çatışkısına dair temel görüşlerinin tartışılarak işlenmesi.

 

UİB     704      Dış Güçlerin Kafkasya ve Orta Asya?da Nüfuz Mücadeleleri         3 0 3   

• Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği?nin dağılmasından sonra Rusya, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği, Hindistan, İran, Pakistan ve Türkiye gibi dış aktörler Kafkasya ve Orta Asya ülkelerinde (Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan Türkmenistan ve Tacikistan) ekonomik, politik ve kültürel alanlarda nüfuz elde etme mücadelesi içine girmişlerdir. Bu derste yukarıda sayılan aktörlerin bölgeye yönelik politikaları analiz edildikten sonra dış güçlerin bölge ülkeleriyle diplomatik, ekonomik ve kültürel alanlarda geliştirdiği ilişkiler ve mevcut işbirliği imkânları ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

 

UİB     705      Avrupa Birliği Ülkelerinde Refah Devleti Uygulamaları     3 0 3   

• Refah Devleti Kavramı, Refah Devletinin Özellikleri, Refah Devletinin Amaçları, Refah Devletinin Araçları, Avrupa Birliğinin Kuruluşu ve Tarihsel Gelişimi, Avrupa Birliği Ülkelerinde Refah Devleti Uygulamalarının Ortaya Çıkışı ve Tarihsel Gelişimi, Refah Devleti Uygulamalarının Ortaya Çıkışı ve Tarihsel Gelişiminde Etkili Olan Faktörler, Refah Devleti Türleri, Avrupa Birliği Ülkelerinde Ülkeler İtibariyle Refah Devleti Uygulamaları, Avrupa Birliği Ülkelerinde Refah Devleti Uygulamalarına İlişkin Sorunlar ve Çözüm Arayışları.

 

UİB     706      Türk-Bulgar İlişkileri                                                       3 0 3         

• Bu dersin içeriği; Osmanlı Devleti öncesinde bulgaristan?ın Siyasi durumu, Osmanlı Devleti?nin Rumeli?ye yedrleşmesi ve Türk İskânı, Bulgaristan?da Osmanlı Devleti üstünlüğü sağlanması,  Bulgaristan?ın Osmanlı Devleti?ne katılması ve Osmanlı Devleti idaresinde Bulgaristan?ın Bulgaristan?da uyguladığı idari teşkilat, Osmanlı Devleti Ordusunda Bulgarlar anlatılacaktır. Bulgaristan?ın Bağımsızlığını ilan etmesi ve Osmanlı Devleti?nden ayrılması şu alt başlıklarda ayrıntısyla incelenecektir. Bulgaristan?ın Kırım Savaşı (1854 ? 1856)?nda Osmanlı aleyhine tavırları, Balkanlar?da Rusya?nın Panlavist tavırları, Bulgar Bağımsızlık Hareketi?nin ortaya çıkışı ve gelişimi Osmanlı Devleti?nin, Bulgaristan?da Islahat çabaları ve Nithat Paşa, Bulgar İsyanları; Bulgaristan?da çetecilik hareketleri, 1875 Ayaklanması (Zağralar Hadisesi) 1876 Bulgar ayaklanması ve bu ayaklanmanın Avrupa kamuoyundaq uyandırdığı tepkilker, İstanbul Konfertansı, Bulgaristan Kilisesinin bağımsızlığını kazanması, 1877 ? 1888 Osmanlı Rus Harbi ve Bulgaristan, Bulgaristyan Prensiliğinişn kurulması, Doğu Rumeli Krizi, Makedonya sorunu, Bulgaristan?ın bağımsılığını ilan etmesiyle diğer bölüme geçilecektir. Bu bölümde 1912 ? 2009 arası dönemde Türk ? Bulgar ilişkilerinin gelişimi kapsamlı bire şekilde incelenecektir. Bu bölümün alt başlıklarını kısaca şu konular oluşturmaktadır. Balkan Savaşlarında Osmanlı Devleti Bulgaristan ilişkileri, Birinci ve İkinci Balkan Savaşlarının sebeb ve sonuçları, Mustafa Kemal Atatürk?ün Sofya Ataşe Militerliği, Birinci Dünya Savaşı?nda Osmanlı Devleti ve Bulgaristan ilişkileri incelenecektir. Türkiye Cumhuriyeti?nin kurulmasından sonrasında Türkiye-Bulgaristan ilişkileri incelenmesi kapsamında şu konular incelenecektir. Soğuk Savaş sonrası dönemde Türk Bulgar ilişkilerinde iyilşeşme, Yugoslavya krizi ve Türk Bulgar ilişkilerine etkisi, Todor Jivkov?un iktidardan uzaklaşması sonrasında Bulgaristan?da yeni dönem ve Bulgaristan?da yeni dönem ve Bulgaristan?ın Türkiye?ye yakınlaşma çabaları, Bulgaristan?ın batılılaşma politikaları Avrupa Birliği ve Türkiye bağlamında değerlendirilecektir. Son kapsamda ise, Bulgaristan?da yaşayan Türk azınlığın sorunları ve Bulgaristan da yaşayan Türklerin Bulgarlaştırma,- Hıristiyanlaştırma ve Türk isimlerinin değiştirilmesi incelenecektir.

 

UİB     707      21. Yüzyılda Dünya Güç Merkezleri ve Politikaları      3 0 3         

• İlk olarak Sovyetler Birliği?nin dağılması sonrasında oluşan uluslararası sistemin yapısı, 21.yüzyıl uluslararası sistemine geçiş öncesi sistemdeki yapısal değişimlerin anlaşılabilmesi, tarihsel bir arka plan oluşturulabilmesi amacıyla verilecek, yirmi birinci yüzyılın başında uluslararası sistemin sürekli olarak değişen dinamikleriyle bağlantılı olarak ortaya çıkan yeni güç dengeleri irdelenerek, uluslararası siyasal sistemin temel özellikleri çerçevesinde devletlerarası ilişkilerin aldığı başlıca biçimler ve bölgesel entegrasyon süreçleri incelenecektir. Çok kutuplu dünya düzeni perspektifinde küresel ekonominin ve jeopolitiğin ağırlık merkezinin Atlantik?ten Pasifik?e kayması, küresel kaynaklarının zenginliği nedeni ile Afrika kıtasının öneminin giderek artması, ABD?nin küresel etkinliği giderek azalırken, Çin?in uluslararası alanda ABD?ye rakip küresel bir güç olarak yükselmesi, onu, Rusya ve Hindistan?ın takip etmesi analiz edilecek, yine devlet dışı aktörlerin etkinliklerinin giderek artması ve asimetrik tehditlerin çoğalması ders kapsamında ele alınacaktır.

 

UİB     708      AB Fonlu Proje Planlama ve Uygulama                         3 0 3         

• Bu derste tarihi gelişimi içinde projecilik sürecinin bütününü sistematik olarak ele alan Proje Döngüsü Yönetimi (PDY) kavramı incelenmekte, tam üyelik için aday olduğumuz AB?nin uyguladığı PDY olan Mantıksal Çerçeve ve Bütüncül Yaklaşım ayrıntılı olarak tanıtılmakta, ülkemizde projecilik sürecinin işleyişi irdelenmektedir. Bu ders 6 modül üzerinde işlenecektir.

1. AB Müktesebatına Giriş; Uyum Politikaları ve AB Fonları;
2. AB Politikaları için Kurumsal Kapasite Gelişimi;
3. Rekabetçilik; Girişimcilik ve Yenilikçilik;
4. Bölgesel Kalkınma;
5. Proje Geliştirme ve AB Fonlarına Başvuru; AB fonlarından yararlanabilmek için Proje Geliştirme ve Başvuru.
6. AB Projeleri ve Programları Uygulamalar.

 

UİB     709      AB Üyelik Sürecinde Türkiye-Komşu Ülke İlişkileri: Balkanlar, Kafkaslar ve  

                        Ortadoğu                                                                   3 0 3

• Bu derste Türkiye?nin Balkanlar, Kafkaslar ve Ortadoğu ülkeleri ile ilişkileri özellikle AB üyelik süreci çerçevesinde değerlendirilecektir. Ayrıca AB?nin Balkanlar coğrafyası ilişkileri, yapılanması; Kafkaslar ve Orta Doğu coğrafyasına yaklaşımı mercek altına alınacaktır. Bu ders 3 modül üzerinden işlenecektir:

1. 1)Balkanlar?dan Türk-Yunan ilişkileri açısından Makedonya-Sırbistan;
2. 2)Kafkaslar?dan Ermenistan-Azerbaycan çatışması ve Ermenistan-Türkiye ilişkileri
3. 3)Ortadoğu?dan İran-Türkiye ve Türkiye-Kıbrıs ilişkileri

 

UİB     710      Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Amerikan Dış Politikasında Türkiye         3 0 3

• Ders kapsamında Soğuk Savaş Sonrası uluslararası sistemin yapısal özellikleri ele alınarak, ortaya çıkan yeni ve potansiyel olarak tehlikeli bir dizi sorun (Orta Doğu?da ortaya çıkan geçmiştekinden farklı nitelikte ve daha kapsamlı kriz noktalarının ortaya çıkması, Orta Asya, Güney Doğu Asya, Balkanlar ve Kafkaslar?da meydana gelen ve tüm bölgeyi etkileyen etnik çatışmalar ile terörizm, gelişmekte olan ülkelerdeki hızlı nüfus artışı, küresel kirlilik gibi) karşısında ABD?nin dış politika yönelimlerinin biçimlenişi incelenecektir. Uygulanacak küresel boyutlu dış politikaların biçimlenişinde ABD başkanlarının dış politikalarını doktrin adı altında nasıl belirledikleri, bunda Kongre?nin, baskı gruplarının ve kamuoyunun etkisinin hangi düzeyde olduğu irdelenecektir. 1991 sonrasında ortaya çıkan yeni kriz bölgelerinin Türkiye?yi çevreleyen bir alan oluşturmasının ABD dış politikasında Türkiye?nin yer ve önemini ne şekilde etkilediği, Amerikan dış politikasının Soğuk Savaş sonrası başlıca dönemleri ve eğilimleri bağlamında ele alınacaktır. Bu kapsamda ilk olarak Clinton ve Bush dönemleri karşılaştırılarak dış politikalarındaki benzerlikler ve farklılıklar ortaya konulmaya çalışılacak, 11 Eylül 2001'den sonra ise ABD'nin dış politikada hangi hedeflere ulaşmaya çalıştığı ve hangi yöntemleri kullandığı sorularına da ders çerçevesinde cevap aranarak bu politikalarda ABD?nin Türkiye?ye bakışı ve tutumu analiz edilecektir.

 

UİB     711      Türkiye?nin Jeopolitik Yapısı ve Sınır Sorunları             3 0 3           

• Bu derste Türkiye?nin jeopolitik ve jeostratejik yapısı incelencektir. Türkiye?nin jeopolitik yapısı nedeniyle dünya arenasındaki yeri ve konumun getirdiği avantajlar ve dezavantajlar araştırılacaktır. Türkiye ve komşuları arasında çözümlenemeyen karasuları, havasahanlığı ve toprak sorunları incelenecektir.

 

UİB     712      Uluslararası Göç: Trendler, Politikalar ve Etkileri           3 0 3         

• Göçün tarihsel gelişimi perspektifi içinde yöneliş alanları, oluşum nedenleri, yöntemleri, etkileri ele alınmaktadır. Tarihsel süreç içinde küresel ekonomik alandaki yeni yönelişlerin ortaya çıkardığı yeni göç türevleri incelenerek analiz edilmektedir.

 

UİB     713      Türk Dış Politikasında Kuramlar, Süreçler, Uygulamalar     3 0 3   

• Bu dersin içeriği 1919 ? 2009 yıllarını kapsayan Türk Dış Politikasında değişen kuramlar üzerinde durulmaktadır. İlk olarak Atatürk döneminin rasyonalist dış politikası anlatılacaktır. Bu dönem, Lozan, Montrö Boğazlar Sözleşmesi vs. gibi dönemin önemli dış politika uygulamaları incelenecektir. İkinci kısımda İsmet İnönü?nün Türk Dış Politikası ve İkinci Dünya Savaşı dönemi uygulamalar anlatılacaktır. Sonraki dönemde çok partili dönemin Türk Dış Politikasındaki yaklaşımları Kore Savaşı ve NATO ekseninde değerlendirelecektir. Askeri darbelerin Türk Dış Politikası?nda yaptığı değişiklikler incelenecektir. Son kısımda 2000 ? 2009 arasında Türkiye?de gerçekleşen dış politika uygulamaları, Avrupa Birliği, NATO, ŞİÖ, Kafkaslar İttifak Paktı çerçevesinde başta, realist, liberalist, ulusalcı ve sistem yaklaşımları tarafından irdelenecektir.

 

UİB     714      Türk Toplumunun Siyasal Kültürü Metin Analizleri 3 0 3   

• Tanzimat?tan Cumhuriyet?e Türk toplumunun siyasal bilinçaltına işlemiş motifler, ulusal ve uluslararası sorun/aktörlere karşı geliştirdiği genel yaklaşım, bu yaklaşıma kaynaklık eden metinler üzerinden ele alınacaktır. İlk önce döneme damgasını vuran Resmi Tarih anlayışı aktarılacak daha sonra ders içeriği karşıt tezlerle zenginleştirilecektir. Ahmet Şerif, Mustafa Kemal Atatürk, Şevket Süreyya Aydemir, Falih Rıfkı Atay, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Cahit Tanyol gibi siyaset, devlet adamı ve düşünürlerin yanı sıra İdris Küçükömer, Taha Parla, Şerif Mardin?in görüşleri dersin kapsamında değerlendirilecektir.

 

UİB     715      Sovyet Sonrası Dönemde Rusya                                     3 0 3

• Tarihsel bir perspektifte SSCB?nin izlediği dış politikanın genel parametreleri, Soğuk Savaş?ın sona ermesiyle Rus dış politikasında meydana gelen yapısal değişim ve süreklilik arz eden dinamikler; Rus dış politikasının ideolojik kaynakları ve yeni-Avrasyacılık; dış politikada kimlik sorunsalı; Yeltsin dönemi ?Yakın Çevre Doktrini? ve Dış politika doktrini bağlamında Kafkasya ve Orta Asya politikaları; Rus dış politikasında karar alma mekanizmaları ve dış politikanın işleyişi; Putin dönemi Rus dış politikasında idealizm-pragmatizm dengesi; Orta Asya ve Kafkasya?ya yönelik güvenlik ve ekonomik stratejiler; bölgesel örgütlenmelerde Rusya?nın rolü: BDT, GAÖ, Avrasya Ekonomik Birliği, Şangay İşbirliği Örgütü; Çin ile ilişkilerin stratejik boyutu; ABD ile ilişkiler ve NATO?nun genişleme süreci; AB ile ilişkilerde stratejik ortaklık ve enerji boyutu; Rusya?nın küresel sorunlara ilişkin izlediği stratejiler; Kosovo, Afganistan, Irak, İran krizlerinde izlediği politikalar; Medvedev iktidarının dış politikasının bölgesel ve küresel boyutları; Rusya-Türkiye ilişkilerinde enerji faktörü gibi konular temelinde Rusya?nın dış politikası analiz edilecektir.

 

UİB     716      Sürdürülebilir Kalkınma                                                  3 0 3         

• Çevresel Bozulma ve yoksulluk, sürdürülebilir kalkınma kavramı (tanımı, gelişimi, unsurları), sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında innovasyonun rolü, çevre yönetimi ve innovasyon stratejileri,  toplumsal dönüşümler,  kurumlar, sürdürülebilir kalkınma ve yönetişim, çevresel bozulmayı önleyecek politik araçlar, innovasyon için kapasite geliştirme, innovasyon geliştirme için araştırma yöntemleri.

 

UİB     717      Almanya?nın Doğu Politikası 1871-1945                        3 0 3         

• Almanya?nın 1871 ila 1945 yılları arasında izlemiş olduğu Doğu politikasında Osmanlı İmparatorluğu ve Ortadoğu?nun özel bir yeri olmuştur. Birinci Dünya Savaşı?na kadar ekonomik, ticari (silah ticareti), askerlik gibi alanlarda da çok yönlü gelişen ilişkiler iki savaş arası dönemde de hız kaybetmemiştir. Alman sanayicilerinin söz konusu dönemde bölgenin ekonomik açıdan gelişmesinde etkili olduğu görülmektedir. Sözgelimi Junkers Uçak Firması Türkiye?de Kayseri?de Motor ve Uçak Fabrikası kurulmuştur. Aynı şekilde Krupp Firması?nın Türkiye?de Birinci Dünya Savaşı?ndan sonra sivil alanda faaliyetlerde bulunduğu görülmektedir. Söz konusu bu derste, yukarıda ortaya konulan çerçevede Almanya?nın Doğu politikası derinlemesine analiz edilecektir.

UİB     718      Küresel Çevre Sorunları                                                  3 0 3         

• Çevre sorunlarının küreselleşmesi, çevre politikalarında öncelikli konular, Uluslararası rejimler ve çevre politikaları, Uluslararası zirveler ve çevre (Stockholm, Rio, Johannesburg), Çevre arenasında temel aktörler (ulus devletler, uluslar arası örgütler, ulus üstü örgütler, STK?lar, İşletmeler), Çevre sorunlarının gelişimi (sınır ötesi kirlilik, ozon tabakasının delinmesi, asit yağmurları, zehirli atıklar, iklim değişikliği, küresel ısınma, biyolojik çeşitlilik, çölleşme, sınır aşan sular, göç vb.), çevre rejimlerinin uygulanması ve finansmanı, vs. konuları uluslararası konjektürde incelenecektir.

 

• UİB     719      Seminer I                                                                   2 0 0            Seminer, öğrencilerin doktora tezlerine hazırlık aşaması olarak tasarlanmıştır. Dersi alanların, ileri aşamalarda yazacakları tezlerinin genel bağlamını oluşturmaları, kapsam ve sınırlılıkları konusunda belirli bir farkındalık yaratmaları, yöntemlerini belirlemeleri ve okuma listelerini güncellemelerini amaçlamaktadır. Bu seminer esas olarak, doktora öğrencilerinin ileride yapmayı planladıkları tez çalışmasının yöntemini kurmaya dönük bir hazırlık niteliğindedir. Her derste, daha önce belirlenen metinler okunacak ve öğrenciler mevcut yöntemsel yaklaşımları kendi konuları ile bağdaştırmak üzere tartışmaya katılacaklardır Öğrencilerin seminer boyunca araştırma konularına dair bir kaynakça ve bir bir sunum metni hazırlamaları gerekmektedir.

 

UİB     720      Seminer II (Osmanlıca)                                                         2 0 0  

• Bu dersin içeriğinde; Osmanlı Türkçesi Alfabesinin öğrenimi (Transkripsiyon Alfabesi ile birlikte); Harflerin başta, ortada ve sondaki yazılışları; Harekeler ve bitişen-bitişmeyen harfler; Türkçe ünlü-ünsüzlerin yazılışı ve okunuşu; Arapça ve Farsça kelimelerde ünlü-ünsüz durumu; Türkçede ses karşılığı bulunmayan harflerin öğrenilmesi ve Osmanlıca okumaya ilk giriş; Ayın ve hemze kullanımı ile kısa parçalardan okuma; Türkçe eklerin yazımı ve kısa parça okuma; Zarf-fiil ve sıfat-fiil ekleri ile Türkçe zamirlere ait parça okuma; Arapça ay ve günlerin öğrenilmesi ile parça okuma. Kısa Osmanlıca parça okuma ile hal ve iyelik eklerinin öğrenimi; Zaman eklerinin parça içinde kullanımı ve okuma; Farsça yapılı tamlamalar ve Osmanlıca konulu metin okuma; Arapça ve Farsça tamlamalar ve konulu metin okuma; Osmanlı Türkçesindeki Arapça kelimelerin yapısı ile bunları ihtiva eden metinlerin okunması. Osmanlı Türkçesi yazı çeşitlerinin öğrenimi diplomatiğin doğuşu ve gelişmesi hakkında bilgi; Osmanlı tarihi yazma metinleri hakkında genel bilgi; arşivler ve kaynakları hakkında bilgi; Osmanlı Türkçesi yazma metinlerden örnek parçalar okuma; belgelerde karşılaşılabilecek kağıt türleri ve semboller hakkında genel bilgi. Okunan belgelerin türleri hakkında bilgi edinme; Osmanlı Türkçesi okunan el yazması belgelerin içerik, paleografik ve diplomatik değerlendirmesi; söz konusu özellikleri ihtiva eden çeşitli yazı türlerinde metin okumayı geliştirmeyi içermektedir.

 

UİB     721      Eleştirel Teori                                                                        3 0 3   

• Bu dersin amacı uluslararası ilişkiler disiplinindeki güncel kuramsal tartışmaları doktora düzeyinde incelemektir. Bu ders kapsamında incelenecek olan kuramsal tartışmalar içinde geçtikleri uluslararası bağlam ve tarihsel ortamla ilişkilendirilerek tartışılacaktır. Bu derste uluslararası ilişkiler disiplininde en çok kabul gören siyasal realist yaklaşımın güçlü ve zayıf yönleri incelenirken, sistem, karar-alma ve rasyonalist kuramlar tartışılacaktır. Ayrıca, siyasal realist uluslararası ilişkiler yaklaşımını eleştiren kuramların temel varsayımları ve kavramları eleştirel bir perspektif içinde ortaya konulacaktır. Bu kapsamda ele alınacak kuramlar liberal, eleştirel kuram, post-modernizm ve sosyal konstrüktivizm yaklaşımlarından oluşacaktır.

 

UİB     722      Türk Siyasi Hayatı ve Demokrasi Sorunu                             3 0 3   

• Karşılaştırmalı bir perspektifte demokrasiye geçişler, Çöküşler ve Onarımlar Türkiye?de 1945 ile 1950 yılları arasında demokrasiye geçiş sürecinin ne şekilde geçildiğini açıklamak Türkiye?nin ilk yaygın demokrasi girişiminden başlayarak günümüze gelen demokrasi ve bu süreçte Türkiye?de siyasi hayat ve demokrasi irdelenecektir.

 

UİB     723      Soğuk Savaş ve Sonrası Dünya                                       3 0 3          S

• Sovyetler Birliğinin yıkılmasıyla birlikte, iki kutuplu sistem geçerliliğini yitirirken, sistemin yapısına ilişkin tartışmalarda ortaya çıktı. Tartışmalarda akademisyenler, ABD?nin mutlak üstünlüğüne, diğer devletlerin bu üstünlüğe karşı koyamayacaklarına ve ABD?nin hegemonyasında tek kutuplu sistemin kurulacağına vurgu yapıyordu. Ancak zamanla sistemin yapısına ilişkin görüşler, tek kutupluluktan çok kutupluluğa doğru çevrildi. 2003 Irak operasyonu, ABD?nin askeri ve ekonomik gücünü zayıflattı. Ayrıca büyük devlet olarak adlandırılan Rusya, Çin ve Avrupa Birliği de, yapısal gerçekçilik yaklaşımını benimsediği büyük devlet olma vasıflarının tamamını ki bunlar, askeri, ekonomik ve siyasi güce sahip olma, müttefiklerine sözünü geçirebilme ve küresel temelde politikalar gütme taşımaktadırlar. ABD, yine de tek kutuplu bir sistemi savunurken; Rusya, AB ve Çin, çok kutuplu bir yapısını kurulmasını arzulamaktadır. Sonuçta çok bölgesel merkezli, çok kutuplu bir sistemin kurulması ve bu yapının da gevşek ilişkiler üzerine oturması yüksek ihtimaldir. Ayrıca yenidünya düzeni de ayrıntıyla incelenecektir.

 

UİB     724      Siyaset Bilimi ve Siyaset Kuramları                                3 0 3

• Bu dersin amacı, ilk olarak öğrenciye bir disiplin olarak Siyaset Bilimi?nin sınırlarını tanıtmak, diğer sosyal bilim disiplinleriyle ilişkisini anlatmaktır. Özellikle politika, güç ve iktidar kavramları bu dersin konusunu oluşturmaktadır. Öğrencinin bu kavramları tanımaları ve iletişim disipliniyle bağını kuracak biçimde özümsemeleri hedeflenmektedir. Yönetim kavramının tanıtılmasına ve tarih boyunca modern devlete varıncaya değin ortaya çıkan yönetim tarzlarına ve bunları olanaklı kılan toplumsal koşullara ayrılmıştır. Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalında doktorada öğrenim görecek öğrencilere siyaset bilimi formasyonu kazandırabilmek üzere tasarlanan ders, modern devletin tarihsel ve sosyolojik bir bakış açısı ile irdelenerek, toplum-siyaset ilişkilerini yorumlayabilmeyi amaçlamaktadır. Modern kapitalist toplumlarda iktidar ilişkilerinin yayılımını, ideolojik biçimlerini ve içinde dolaştığı kurumları açıklamak üzere geliştirdiği planı ile ders, iletişim örüntülerini kapsayan siyasal ilişkileri sorgulamayı hedeflemektedir.

 

UİB     725      Uluslararası Ekonomik ve Politik Sorunlar                           3 0 3   

• Katılımcıların ulusal, uluslararası ekonomik teknik değişim ve dönüşümlerin ekonomik ve sosyal tabanını sorgulaması amaçlanmaktadır. Ders, ulusal ve uluslararası ekonomik ve siyasal gelişmeleri biçimlendiren sosyal gelişmeleri, ?değişimleri? sorgulayarak, tarihte yaşanmış örnekleri ile devrinin çözüm yöntemlerini analiz etmeyi hedeflemektedir

 

 

 

UİB     726      Avrasya Jeopolitiği Okumaları                                              3 0 3

• Jeopolitik kuramsal çerçeve; Soğuk Savaş sonrası dönemde Avrasya jeopolitik havzasında jeopolitik rekabet; Avrasya?nın kültürel, tarihsel ve sosyal özellikleri; Rus kimliğinin yeniden yapılandırılması sürecinde jeopolitikanın yeri; Sovyet öncesi dönemde Avrasyacılık akımı; Yeni Avrasyacılık tanımlamasında ilk aşama: Sert Avrasyacılık ve A. Dugin; Yeni-Avrasyacılık projesinde pragmatizm yönünde dönüşüm: Liberal Yeni-Avrasyacılık ve Chubais; Yebi Avrasyacılıkta sentez arayışı: Nazarbaev Avrasyacılık anlayışı; BOP?ta yer alan Avrasya; Türkiye?nin Avrasya politikalarında jeopolitik söylem ve Avrasyacılık algısı; Rusya?nın ve Türkiye?nin reel politiklerinde Yeni Avrasyacılık tanımı doğrultusunda incelenecektir.

 

UİB     727      İnsan Haklarının Korunmasında Ulusal İnsan Hakları Kurumlarının Rolü ve

                        Etkisi                                                                                     3 0 3

• İnsan haklarının korunmasında ve geliştirilmesinde asıl sorumluluk ve yükümlülük öncelikle tekil devletlere aittir. Bu yükümlülük çerçevesinde devletler, her türlü yasal, idari ve yargısal tedbirlerini alırlar. Bu koruma tedbirlerine ek olarak, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, insan haklarının etkin bir şekilde korunmasını sağlamak üzere ulusal insan hakları kurumlarının kurulmasını veya zaten mevcut iseler, güçlendirilmesini tavsiye eden 20.12.1993 tarih ve 48/134 sayılı Kararı ile bu kurumların statüsüne, yapı ve işleyişine, yetki ve sorumluluklarına ilişkin bir takım ilkeler benimsemiştir. ?Paris Prensipleri? olarak bilinen bu ilkeler insan hakları ulusal kuruluşlarına ilişkin ?normatif standartları? ifade etmektedir. Bu ilkelerin, somut olarak kurumların yapısına nasıl yansıtılacağı ülkelerin şartlarına siyasal ve hukuksal geleneklerine göre değişkenlik gösterebilmektedir.

 

UİB     728      Uluslararası Güvenlik Sorunları ve Kuramları                 3 0 3         

Ders kuramsal ve olgusal olmak üzere iki düzlemde anlatılacaktır. Kuramsal düzlemde; Geleneksel Güvenlik Yaklaşımı, Çoğulcu Güvenlik Yaklaşımı, Post-modern Güvenlik Yaklaşımı, Eleştirel Güvenlik Yaklaşımı, Feminist Güvenlik Yaklaşımı gibi belli başlı güvenlik yaklaşımları teorik boyutlarıyla incelenecektir. Olgusal düzlemde ise; uluslararası güvenlik sorunları beş sektörde: Siyasi güvenlik, askeri güvenlik, ekonomik güvenlik, toplumsal güvenlik ve çevresel güvenlik boyutlarıyla değerlendirilecektir. Derste ayrıca güvenlik kavramı ile yakından ilgili olan güç, egemenlik ve tehdit-asimetrik tehdit gibi kavramlar incelenerek, bu kavramlar üzerinden ulus-devletlerin ulusal güvenliklerini sağlayabilme yetileri tartışılacaktır.