Trakya Üniversitesi Rektörlüğünün 08.06.2018 tarih ve E.238237 sayılı teklifi ile komisyonumuza sevk edilen “Trakya Üniversitesi Sınai Mülkiyet Hakları Uygulama Yönergesi” taslağına ilişkin, Mevzuat Komisyonunca hazırlanan 26 Haziran 2018 tarihli rapor görüşüldü:

 

“Trakya Üniversitesi Sınai Mülkiyet Hakları Uygulama Yönergesi” nin aşağıdaki şekliyle uygun olduğuna mevcudun oybirliği ile karar verildi.

 

 

 

      

 

TRAKYA ÜNİVERSİTESİ

SINAİ MÜLKİYET HAKLARI UYGULAMA YÖNERGESİ

 

Birinci Bölüm

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

Madde 1- (1) Bu yönergenin amacı, Trakya Üniversitesi bünyesinde gerçekleştirilen akademik ve proje çalışmaları sonucu ortaya çıkan buluşlar ve/veya diğer fikri ürünlere ait sınai mülkiyet haklarının korunması ve ticarileştirilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

Madde 2- (1) Bu yönerge, Trakya Üniversitesi bünyesinde üretilen patent, faydalı model, tasarım ve marka vb. sınai mülkiyet haklarının hak sahipliğine, korunmasına, ticarileştirilmesi ve elde edilen gelirin paylaşılmasına ilişkin hususları kapsar.

(2) 6550 sayılı Araştırma Alt Yapılarının Desteklenmesine Dair Kanun kapsamında gerçekleşen buluşlar hakkında ilgili kanun hükümleri uygulanır.

Dayanak

Madde 3- (1)  Bu yönerge; 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu,  2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu, Sınai Mülkiyet Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik, Çalışan Buluşlarına, Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlara ve Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan Buluşlara Dair Yönetmelik ve Yükseköğretim Kurumları Teknoloji Transfer Ofisi Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır.

 

Tanımlar

Madde 4- (1) Bu Yönergede geçen;

 

a) Araştırma: Herhangi bir ürün, hizmet, süreç ya da ekonomik değer içeren bir fikrin geliştirilmesini mümkün kılacak ya da ilerletecek bilginin üretilmesi için yapılan deneysel ve uygulamalı çalışmaları,

b) Araştırmacı: Üniversite kaynaklarını kullanan ve Üniversite’de araştırma görevi icra eden ya da harici destekleyici ve sponsorlar tarafından finanse edilenler de dâhil olmak üzere başka bir şekilde Üniversite tarafından yürütülen araştırma projelerine katılan, Üniversitenin öğretim elemanları, üniversite öğrencileri, üniversitenin diğer personeli ile tüm konuk araştırmacıları,  

c) Araştırma Anlaşması: Araştırmacıların Üniversite, diğer kamu kurum/kuruluşlar ve üçüncü taraflarla yaptıkları araştırma, hizmet, gizlilik, işbirliği, araştırma ve geliştirme, materyal transferi, danışmanlık vb. anlaşmaları,

ç) Araştırma Merkezleri: Trakya Üniversitesi ile ortak çalışmalar yapan kamu veya özel araştırma merkezlerini,

d) Araştırma Projesi: Kamu destekli Ar-Ge projeleri, Ar-Ge projeleri, uluslararası Ar-Ge projeleri ve diğer projeleri,

• Kamu Destekli Ar-Ge Projeleri: Üniversite araştırmacılarının araştırma-geliştirme faaliyetleri amacıyla yer aldığı projenin toplam bedelinin, tamamının ya da bir kısmının kamu desteklerinden (AB Proje hibe destekleri dahil) karşılandığı projeleri,
• Araştırma-Geliştirme Projeleri: Üniversite araştırmacılarının araştırma-geliştirme faaliyetleri amacıyla yer aldığı projenin toplam bedelinin, tamamının ya da bir kısmının üçüncü taraflar tarafından ödendiği ve/veya Üniversite’nin söz konusu proje sözleşmesine taraf olduğu projeleri,
• Uluslararası Ar-Ge Projeleri: Üniversite araştırmacılarının araştırma-geliştirme faaliyetleri amacıyla yer aldığı projenin toplam bedelinin, tamamının ya da bir kısmının uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından karşılandığı projeleri,
• Diğer Projeler: Üniversite araştırmacılarının üçüncü taraflar ile gerçekleştirdikleri danışmanlık projeleri dâhil olmak üzere kamu destekli Ar-Ge, uluslararası Ar-Ge projeleri dışındaki diğer projeleri,

e) Buluş: Daha önce yazılı veya sözlü olarak ya da uygulanarak kamuoyuna açıklanmamış olan, bir soruna teknik çözüm getirerek tekniğin bilinen durumunu aşan veya katkıda bulunan dünyada yeni ve sanayiye uygulanabilir herhangi bir özgün fikir ve/veya bilimsel araştırma sonucunu,

f) Buluşçu: Sınai mülkiyet hakkının oluşturulmasına katkıda bulunan üniversite çalışanları ile araştırmaya katılan ve/veya araştırma yapan diğer kişileri,

g) Buluş Bildirimi: Buluşa ait teknik/detay bilgilerin yer aldığı ve buluş sahibinin yazılı olarak yaptığı bildirimi,

ğ) Buluş Bildirim Formu: Buluş bildiriminin yapıldığı formu (Ek-1),

h) Fikri Ürün: Yazılım ve diğer tüm eser türleri dâhil olmak üzere buluşlar, yeni teknolojiler, geliştirmeler, iyileştirmeler, yeni materyaller, bileşenler, süreçler ve diğer bütün araştırma sonuçları ve maddi araştırma çıktıları,

ı) Gelir Payı: Üniversitenin elde ettiği gelirden buluşçulara dağıtılan tutarı,

i) Ticari sır: Bir üründen ya da yöntemden en kolay ve en verimli biçimde yararlanmayı sağlayan bilgiyi,

j) Kurul: Sınai Mülkiyet Değerlendirme Kurulu (SMDK)’nu

k) Sınai Mülkiyet: Marka, coğrafi işaret, patent, faydalı model,  tasarımı,

l) Teknoloji Transfer Merkezi: Trakya Üniversitesi Teknoloji Transferi Uygulama ve Araştıma Merkezini (TTM),

m) Ticarileştirme: Fikrî ürünlerin üçüncü taraflara kısmen veya tamamen devri, basit veya tam ruhsat olmak üzere lisanslanması veya şirket kurularak fikrî ürünlerin üretimi, satışı, pazarlanması vb. amaçlarla üçüncü taraflarla yapılacak her türlü ortaklık ve/veya işbirliği ve/veya yatırım anlaşmaları veya iç kullanım yoluyla veya şirketleşme veya kurulu şirkete yatırım alma aracılığıyla, fikrî ürünler üzerinden gelir, lisans bedeli, kâr ve/veya fayda elde etmek amacıyla her türlü kullanımını,

n) Üniversite Kaynağı: Doğrudan veya dolaylı olarak Üniversite tarafından sağlanan, nakdi destek, ekipman, sarf malzemeleri, laboratuvar, atölye ve insan kaynakları dâhil olmak üzere her türlü kaynağı,

o) Üçüncü Taraf: Araştırmacıların, proje geliştirilmesi, buluşun değerlendirilmesi ve desteklenmesi, buluşa ait sınai mülkiyet haklarının ticarileştirilmesi ve bunlarla sınırlı olmayan amaçların gerçekleştirilmesi için temas halinde oldukları ve/veya işbirliği yaptıkları kişi, kurum ve kuruluşları,

ö) Üniversite: Trakya Üniversitesini,

p) Rektör: Trakya Üniversitesi Rektörünü,

İfade eder.

 

İkinci Bölüm

Genel Hükümler

 

Madde 5- (1) Araştırmacıların, Üniversite kaynağını kullanılarak yaptıkları bilimsel araştırma ve çalışmalar sonucu ortaya çıkan her türlü buluş üzerindeki hak Üniversiteye aittir.

(2) Üniversitenin hak sahipliği talebinde bulunduğu sınai hakların korunmasına dair yapılan başvurularda; araştırmacı “buluş sahibi”, Üniversite ise “başvuru sahibi” olarak yer alır.

(3) Üniversitenin hak sahipliği talebinde bulunmadığı buluşlarla ilgili araştırmacının hakkı saklıdır.

(4) Araştırmacıların, kamu kurum ve kuruluşlar ile gerçek ve tüzel kişilerle yapmış oldukları çalışmalar sonucunda ortaya çıkan buluşlar üzerindeki sınai hak sahipliğinin belirlenmesinde, (ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla) sözleşme/protokol hükümleri esas alınır.

(5) Üniversite, Ar-Ge projeleri kapsamında ortaya çıkan buluşlara ortak olma ve lisans bedeli talep etme hakkına sahiptir.

(6) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projeler kapsamında yapılan çalışmalar sonucu ortaya çıkan buluşlar, proje sorumlusu tarafından destek sağlayan kamu kurum ve kuruluşu ile Üniversiteye bildirilmek zorundadır.

(7) Araştırmacıların, Üniversite kaynakları kullanılmaksızın alanları dışında herhangi bir buluş gerçekleştirmeleri durumunda, sınai mülkiyet hak sahipliği kendilerine aittir.

(8) Üniversite’ye ait ticari sırrın herhangi bir projede kullanılabilmesi için sözleşme düzenlenmesi zorunludur. Düzenlenecek sözleşme ile lisans bedeli veya ilgili proje bütçesinin %25’inden az olmamak üzere belirlenecek kullanım bedeli alınır.

(9) Üniversite dışına görevlendirilen araştırmacı, görevlendirildiği kurumda yaptığı çalışmalar sonucu ortaya çıkan buluşa ait bildirimleri görevlendirildiği kuruma yapar. Buluşla ilgili herhangi bir patent başvurusu yapılırsa, patent başvurusuna ait bilgiler, araştırmacının görevlendirildiği kurum veya araştırmacı tarafından gizlilik ihlali oluşturmayacak şekilde Üniversiteye bildirilir.

(10) Üniversite dışına görevlendirilen araştırmacı, Üniversite’ye ait bir fikri hakkı kullanarak görevlendirildiği kurumda buluşun iyileştirilmesi/geliştirilmesi için bir projeye dâhil olması durumunda, Üniversite’ye bilgi vermekle yükümlüdür. Gerektiği durumlarda Üniversite’nin, ticari sır için lisans bedeli talep etme hakkı saklıdır.

(11) Üniversite tarafından, başka bir kurumda misafir araştırmacı, proje ortağı veya yardımcı araştırmacı vb. olarak görevlendirilen araştırmacıların faaliyetleri sonucu ortaya çıkan sınai ürünler üzerindeki haklar, Üniversite ile diğer kurum arasında yapılacak bir sözleşme/protokol ile belirlenir.

(12) Bu yönerge kapsamında yapılan araştırma, geliştirilme faaliyetleri ile ilgili bütün işlemlerde araştırmacı ve süreçle ilgili diğer tarafların gizliliğe riayet etmesi esastır.

(13) Milli güvenlik açısından önem taşıyan buluşlar (gizli patent) hakkında Sınai Mülkiyet Kanunu’nun ilgili hükümleri uygulanır.

 

Üçüncü Bölüm

Bildirim Yükümlülüğü, Hak Sahipliği, Ticarileştirme

 

Bildirim Yükümlülüğü

Madde 6- (1) Üniversitede yapılan bilimsel çalışma ve araştırmalar sonucu gerçekleştirilen buluşlar, buluşçu tarafından geciktirilmeksizin ve yazılı olarak TTM’ye bildirilir.

(2) Buluş bildiriminde; buluşun konusu, teknik problem, bu problemin çözümü ve buluşun nasıl gerçekleştirilmiş olduğu açıklanır. Buluşun daha iyi açıklanması bakımından varsa gerekli diğer bilgi ve belgeler de buluş bildirimine eklenir.

(3) Buluş, birden çok kişi tarafından gerçekleştirilmiş ise, buluş bildirimi birlikte yapılabilir. Yapılacak bildirimde buluş sahiplerinin adları ve buluş üzerindeki katkı payları belirtilir. Katkı payları belirtilmemişse, katkı paylarının eşit olduğu kabul edilir.

(4) Buluş bildirimi TTM tarafından kayıt altına alınır ve bildirimin ulaştığı tarih, bildirimde bulunan kişi veya kişilere geciktirilmeksizin ve yazılı olarak bildirilir.

(5) TTM, buluş bildiriminde eksiklik tespit etmesi durumunda, bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren iki ay içinde, buluş sahibine eksikliklerin giderilmesi için bildirimde bulunur. Aksi takdirde buluş bildiriminin usulüne uygun olarak yapıldığı kabul edilir.

(6) Buluş sahibi, tespit edilen eksiklikleri, bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren bir ay içinde giderir. Aksi takdirde, buluş bildiriminin usulüne uygun yapılmadığı kabul edilir. Bu durumda buluş bildiriminin yeniden yapılması gerekir.

(7) Buluş bildirimleri kabul edildikten sonra, TTM tarafından yenilik ve patentlenebilirlik ön araştırması yapılır. Ön araştırma sonuçları, SMDK’ ye iletilir.

(8) SMDK, buluş ile ilgili Üniversitenin hak sahipliği veya buluşun serbest bırakılması konusunda karar verir. SMDK tarafından alınan karar Rektörün onayına sunulur.

 

Hak Sahipliği

Madde 7- (1) Buluş üzerinde Üniversite tarafından verilen hak sahipliği kararının, buluş bildiriminin usulüne uygun olarak TTM’ ya ulaştığı tarihten itibaren dört ay içerisinde sonuçlandırılması ve buluş sahibine yazılı olarak bildirilmesi gerekir.

(2) TTM, hak sahipliği kararının, buluş sahibine bildirim tarihinden itibaren dört ay içerisinde (buluşçu ile Üniversitenin anlaşmaları halinde en geç altı ay içinde) patent başvurusu yapmakla yükümlüdür. Aksi takdirde buluş, serbest buluş niteliği kazanır.

(3) Üniversite, kendisine bildirimi yapılan buluş veya başvurulara ilişkin değerlendirmede, hak sahipliği kararıyla birlikte buluşun gizli tutulması yönünde karar alabilir. Bu karar gerekçeleriyle birlikte buluş sahibine bildirilir.

(4) Buluş sahibi, hak sahipliğine ilişkin kararın kendisine bildirim tarihinden itibaren iki ay içerisinde buluşunun serbest buluş olduğunu ileri sürerek hak sahipliği kararına karşı itiraz edebilir. Yapılan itiraz hakkında, Üniversite tarafından iki ay içerisinde karar verilmemesi halinde buluş, serbest buluş niteliği kazanır.

(5) Üniversite, patent başvurusu veya patent hakkından vazgeçer ise öncelikle buluş sahibine başvuru veya patent hakkını üç ay içerisinde devralmasını teklif eder. Buluş sahibinin teklifi kabul etmesi durumunda buluş üzerindeki haklar bedelsiz devredilerek buluşla ilgili gerekli olan belgeler teslim edilir. Üniversite, başvuru veya patent hakkını buluş sahibine devretmesi durumunda inhisari nitelikte olmayan kullanma hakkını uygun bir bedel karşılığında saklı tutabilir. Buluş sahibinin teklifi kabul etmemesi durumunda patent başvurusu veya patent üzerindeki tasarruf yetkisi Üniversiteye ait olur.

(6) Üniversiteye Bildirim yapılmaksızın patent başvurusu yapılmışsa, buluş sahibi tarafından bir ay içerisinde Üniversiteye bilgi verilir. Bu durumda Üniversite iki ay içerisinde başvurunun kendi başvurusu olarak kabul edilmesi ve işlem görmesi için ilgili kurumlar nezdinde girişimlerde bulunur. Aksi takdirde buluşun serbest buluş olduğu kabul edilir.

 

 

Ticarileştirme

Madde 8- (1) Buluşla ilgili ticarileştirme stratejisi Üniversite tarafından belirlenir. Belirlenen stratejinin uygulanmasından TTM sorumludur.

(2) TTM aracılığıyla yapılan ve araştırmacıların taraf olduğu sözleşmeler uyarınca yürütülen projeler kapsamında ortaya çıkan buluşlar üzerindeki haklar sözleşmeyle düzenlenir. Üniversite, elde edilen patent ve buluşlar ile ilgili olarak üretim ve satış yapabilir.

 

 

 

 

 

 

 

Dördüncü Bölüm

Tarafların Yükümlülükleri

 

Araştırmacıların Yükümlülükleri

Madde 9- (1) Araştırmacılar, üçüncü taraflar ile yapacakları araştırma ve geliştirme faaliyetlerine ilişkin olarak TTM’nin koordinasyonunda “Araştırma Anlaşması” yapmakla yükümlüdürler. Araştırmacılar, görevlendirilmedikleri sürece Üniversite adına üçüncü taraflar ile Araştırma Anlaşması yapamazlar.

 (2) Araştırmacılar, araştırma sonuçlarından elde ettikleri buluşları geciktirmeksizin “Buluş Bildirim Formu” ile TTM’ye bildirirler.

(3) Araştırmacılar, buluş üzerinde hak sahipliği kararı verilmeden ve/veya sınai mülkiyet hakkı için koruma başvurusu yapılmadan önce, buluşla ilgili sınai mülkiyet haklarını tehlikeye sokacak her türlü açıklama, yayın, sunum vb. faaliyetlerden kaçınacaklarını kabul ederler.

(4) Araştırmacılar, buluş bildirim formunda verdikleri bilgilerin doğru ve eksiksiz olduğunu ve ihtiyaç duyulan her türlü ek bilgi ve belgeyi geciktirmeksizin vermeyi kabul ederler.

(5) Araştırmacıların yükümlülükleri, Üniversitede görev yaptıkları sürece devam eder. Ancak, Üniversitede görev yaptıkları süre içinde gerçekleştirilen sınai hakların korunmasına yönelik başvuru ve tescillere ilişkin yükümlülükler görevin sona ermesinden sonra da devam eder.

 

Üniversitenin Yükümlülükleri

Madde 10- (1) Üniversite, araştırmacıların araştırma-geliştirme faaliyetlerinin sonuçlarını yayınlama, dağıtma ve yayma hakkını destekler ve teşvik eder.

(2) Üniversite, hak sahipliği talebinde bulunduğu buluşlarla ilgili patent/faydalı model/tasarım başvurusu yapar.

(3) Üniversite, sınai hakların korunması, bu hakların kamu yararına aykırı kullanımının engellenmesi ve gizli nitelikteki bilgi ve belgelerin saklı tutulması için gerekli tedbirleri alır.

(4) Hak sahipliği talep edilen buluşlarla ilgili sınai hakların korunma ve ticarileştirilme giderleri Üniversite tarafından karşılanır. Diğer kurum ve kuruluşlarla ortak yürütülen projelerde, sınai hakların korunma ve ticarileştirilme giderlerinin nasıl karşılanacağı sözleşme ile belirlenir.

 

Teknoloji Transfer Merkezinin Yükümlülükleri

Madde 11- (1)  Üniversitenin hak sahipliği talebinde bulunduğu buluşlarla ilgili; sınai hakların korunmasına ilişkin başvuruları, bu hakların ticarileştirilmesi ve lisans/devir sözleşmelerine konu edilmesi için gerekli çalışmaları yapmak.

(2) Sınai hakların korunması ve ticarileştirilmesi ile ilgili tüm faaliyetlerde Üniversite ve araştırmacıların hak, itibar ve çıkarlarını korumak.

(3) Sınai mülkiyet haklarının korunma ve ticarileştirme süreçleri ile ilgili SMDK tarafından alınan kararları uygulamak ve talep edilmesi halinde görüş bildirmek.

(4) Üniversitenin hak sahibi olduğu sınai mülkiyet haklarının üçüncü taraflar tarafından kullanımı denetlemek ve hukuka aykırı kullanımını engellemek.

(5) Sınai hakların korunması ve ticarileştirilmesi sürecinde düzenlenecek tüm sözleşme tasarılarını hazırlamak, onaya sunmak, imzalanmış sözleşmelerin uygulamasını takip etmek.

(6) Araştırma Anlaşmaları ile ilgili sözleşme tasarılarını hazırlamak, onaya sunmak, imzalanmış sözleşmelerin uygulamasını takip etmek.  

(7) Araştırmacıların yönerge kapsamında yapacakları faaliyetleri ile ilgili yükümlülüklerini takip etmek ve bildirimleri yapmak.

(8) Sınai mülkiyet haklarının korunması ve ticarileştirilmesi sürecinde gerektiğinde üçüncü taraflardan yardım veya hizmet satın almak.

(9) TTM, yükümlülüklerinin yerine getirilmesinden Üniversiteye karşı sorumludur.

 

Beşinci Bölüm

Sınai Mülkiyet Değerlendirme Kurulunun Oluşumu ve Görevleri

Oluşumu

Madde 12- (1) Kurul; Bilimsel Araştırma Projelerinden sorumlu Rektör Yardımcısının başkanlığında, Üniversite öğretim elemanları arasından Rektör tarafından görevlendirilecek altı üyeden oluşur.                                                                                                 

(2) Görevlendirilen Kurul üyelerinin görev süresi üç yıldır. Görev süresi sona eren üye, tekrar seçilebilir. Görev süresi dolmadan ayrılan üyenin yerine, aynı usulle görevlendirme yapılır.

(3) Kurul, iki ayda bir toplanır. Ayrıca gerekli görüldüğünde Başkanın çağrısı ile olağanüstü toplanabilir.

(4) Kurul, üye tam sayısının en az 2/3 çoğunluğuyla toplanır ve üye tam sayısının salt çoğunluğuyla karar alır.

Görevleri

Madde 13-  (1) Sınai haklar üzerinde Üniversite’nin hak sahipliğine karar vermek.

(2) Üniversitenin hak sahipliğine karar verilen sınai mülkiyetlerle ilgili hakların patentlenebilirlik ve ticari potansiyel değerlendirmeleri yapmak/yaptırmak, korunma stratejileri belirlemek.

Altıncı Bölüm

Mali Hükümler

Gelirin Kaydı ve Dağıtımı

Madde 14- (1) Üniversitenin hak sahibi olduğu patent, faydalı model ve tasarımların kullanılması, lisanslanması, devri veya diğer yollarla ticarileştirilmesinden elde edilen gelirler Üniversitenin Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü bütçesinde TTM hesabına kaydedilir. 

(2) Elde edilen gelir, hak sahibi ile katkıları oranında buluşçular arasında paylaştırılır. Ayrıca, düzenlenecek protokolle TTM’ye hizmetleri karşılığı pay ayrılır.

(3) Üniversitenin hak sahibi olduğu patent ve faydalı modelden elde edilen gelirin paylaşımı, Üniversite Yönetim Kurulunca belirlenir. Elde edilen gelirden buluşçulara dağıtılacak pay gelirin 1/3’ünden az olamaz.

(4) Üniversitenin hak sahibi olduğu tasarımlardan elde edilen gelirin paylaşımı Üniversite Yönetim Kurulunca belirlenir. Elde edilen gelirden tasarımcıya dağıtılacak pay 1/2 ‘sinden az olamaz.

(5) Sınai mülkiyet haklarından elde edilen gelirin, buluşçu ve TTM payı ayrıldıktan sonra kalan kısmı Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü tarafından Üniversite hesabına aktarılır. Aktarılan tutar Üniversite bütçesine öz gelir olarak kaydedilir. Bu tutar Üniversitenin öncelikle araştırma-geliştirme ve buluşların başvuru, tescil ve ticarileştirilmesine ilişkin faaliyetlerdeki harcamalar için kullanılır.  

Yedinci Bölüm

Yürürlük ve Yürütme

 

Yürürlük

Madde 15 – (1) Bu yönerge Trakya Üniversitesi Senatosu tarafından kabul edildiği tarihte yürürlüğe girer.

 

Yürütme

Madde 16-  (1) Bu yönerge hükümlerini Trakya Üniversitesi Rektörü yürütür.